Mikroplastiklerin Tarihi çok eskiye dayanmamaktadır. Plastikler, ambalaj ve inşaatta kullanılan diğer malzemelere kıyasla eşsiz özelliklere sahip oldukları için günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Küresel yıllık plastik üretimi, 1950 yılında yaklaşık 2 milyon ton iken 2017’de 420 milyon tona hızla artmıştır. Plastik atıklarının 2060 yılına kadar yıllık 155-265 milyon ton arasında artması ve bunların çoğunun nihayetinde okyanusa girmesi beklenmektedir. Plastik atıkları deniz yüzeyinde, su kolonunda, deniz tabanında ve deniz canlılarında gözlemlenmiştir. Işık, mekanik aşınma, dalgalar, sıcaklık değişimleri ve olası biyolojik bozulma etkisiyle plastikler, 5 mm’den küçük parçalara, yani mikroplastiklere parçalanmaktadır. Çoğu mikroplastik, nihayetinde deniz tabanına batmakta ve zamanla sediman sekansında birikmektedir.
Ancak,
bu sedimanlardaki mikroplastiklerin kirlilik geçmişi hala zayıf bir şekilde anlaşılmaktadır. Şu ana kadar, mikroplastiklerin deniz sedimanlarına ne zaman ve nasıl biriktiği hakkında çok az şey bilinmektedir. Bu, plastik kirliliğinin değerlendirilmesi, önlenmesi ve kontrolü için bir eksiklik yaratmaktadır. Güney Çin Denizi, aktif kara-deniz etkileşiminin bulunduğu, Batı Pasifik’in en büyük marjinal denizidir. Kuzey Güney Çin Denizi’nin kıta şelfi, su derinliği 500 m’den az olan ve Xijiang, Dongjiang, Zhujiang, Hanjiang, Moyangjiang ve Jianjiang gibi Güney Çin’deki büyük nehirlerin birleşim noktasıdır. İlk dört nehir, küresel nehir plastik girdi modeline göre en kirletici yirmi nehir arasında yer almaktadır. Xisha Çukuru, Kuzey Güney Çin Denizi’nde doğu-batı yönünde uzanmakta ve doğuya doğru 1500 metreden 3400 metreye derinleşmektedir. Çukurun batı yamacında, Xisha Kanyonu adı verilen 19 adet deniz altı vadi serisi bulunmaktadır.
Kuzey Güney Çin Denizi yamacındaki tüm deniz altı vadileri, kuzeydoğu ve kuzeybatı yönlerinde uzanır. Bu deniz altı vadilerinde büyük plastik döküntüleri bulunmuştur. Ancak, Kuzey Güney Çin Denizi sedimanlarındaki mikroplastiklerin dağılımı, kaynağı, göçü ve kirlilik geçmişi hala kötü bir şekilde anlaşılmaktadır. 210Pb tarihlemesi, son 100 yıl içindeki çevresel değişiklikleri incelemek için deniz sedimanlarında kullanılan bir yöntemdir. Manned submersible Shenhaiyongshi ve bir kutu örnekleyici kullanılarak, Kuzey Güney Çin Denizi’ndeki altı istasyondan 210Pb tarihlemesi için bozulmamış sediman çekirdekleri toplanmıştır. Beş başka istasyonun yaşları da Li’ye (1988) göre değerlendirilmiştir. Xisha Çukuru’ndan SY83 numaralı sediman çekirdeklerinin yaşı, 4-6 cm derinlikte 1980 yılına kadar tarihlenmiştir, yakın kıyı istasyonlarından S03 ve S04 numaralı çekirdekler ise 16-18 cm derinlikte 1980 yılına kadar tarihlenmiştir.
En yüksek mikroplastik bolluğu, tüm istasyonlarda genellikle yüzey sedimanlarında görülmüştür. Sediman profilleri, derinlik ve yaş arttıkça mikroplastik bolluğunda genel bir azalma eğilimiyle belirginleşmiştir. Regresyon analizi, kıyı istasyonlarındaki kirlilik durumunun önümüzdeki on yıl içinde nasıl olacağını tahmin etmek için kullanılmıştır. Sonuçlar, mikroplastik bolluğunun 2028 yılında S03 ve S04 istasyonlarında sırasıyla 848 adet/kg ve 3054 adet/kg olacağını tahmin etmiştir. Xisha Çukuru ve kıta şelfindeki istasyonların istatistiksel analizi de 1980’den 2018’e kadar mikroplastik bolluğunun dramatik bir şekilde arttığını göstermiştir. Ayrıca, mikroplastiklerin kompozisyonu da bazı istasyonlardaki sediman profillerinde değişiklik göstermektedir, bu da farklı dönemlerde kullanılan birincil polimer tiplerinde bir değişiklik olduğunu gösterebilir. 210Pb tarihleme verileri, Kuzey Güney Çin Denizi’ndeki mikroplastik kirliliği tarihini yeniden inşa etmek için kullanılmıştır. Sonuçlar, farklı alanlardaki kirlenme durumunun ve mikroplastik depolanma merkezinin farklı dönemlerdeki hareketini göstermektedir. 1980-1992 yılları arasında mikroplastik bolluğu 0 ila 169 adet/kg kuru ağırlık arasında değişmiş ve ortalama 34 adet/kg kuru ağırlık olmuştur. Bu dönemde mikroplastik depolanma merkezleri, Zhujiang Deltası bölgesine yakın kıyı istasyonu S04’te, Xisha Çukuru’nun üst kısımlarındaki SQW31 istasyonunda ve Xisha Kanyonu’ndaki SY82 istasyonunda tespit edilmiştir. 1992-2005 yılları arasında mikroplastik bolluğu bir miktar artmış ve ortalama 76 adet/kg kuru ağırlığa ulaşmıştır. S04 hala aktif bir depolanma merkezi olmaya devam etse de, Xisha Çukuru’nun orta kısmında yeni depolanma merkezleri, SQW32 ve SQW38 ortaya çıkmıştır. 2005-2018 yılları arasında, mikroplastikler sedimanlarda dramatik bir şekilde artarak, 1980’lerin ortalama seviyesinin altı katına ulaşmıştır. S04 ve SQW32 hala aktif depolanma merkezleri olmaya devam ederken, Xisha Çukuru’nun alt kısmında SY85 yeni bir depolanma merkezi olarak belirginleşmiştir. Zamanla mikroplastik depolama merkezlerinin kıta şelfinden Xisha Kanyonu’na ve ardından Xisha Çukuru’na kaydığı görülmüştür. Bu sonuçlar, son 40 yılda mikroplastik kirliliğinin nasıl aşama aşama Kuzey Güney Çin Denizi’ne yayıldığı hakkında değerli bilgiler sunmaktadır. 1980’lerden bu yana, Kuzey Güney Çin Denizi’nde kıyı istasyonu S04, mikroplastik depolanma merkezi olmaya devam etmektedir. Bunun nedeni, Dongjiang, Xijiang ve Zhujiang gibi büyük nehirlerden çok miktarda plastik atığın bu bölgeye akışıdır. Atıksu deşarjı, yağmur suyu akışı ve sanayi faaliyetleri, bu bölgedeki nehirlerdeki mikroplastiklerin olası kaynaklarıdır. Diğer bir neden, ticari balıkçılık ve deniz taşımacılığı faaliyetlerinin büyük miktarda plastik atık boşaltmasıdır. Mikroplastikler kıyıya ulaştığında, özellikle düşük yoğunluklu olanlar (polipropilen ve polietilen gibi) deniz akıntılarıyla, örneğin Guangdong kıyı akıntısı ve Kuzey Güney Çin Denizi’nin kış yüzey akıntısı ile kıta şelfine taşınabilir. Zamanla, bu mikroplastikler organizmalar tarafından kolonize edilir ve organik döküntülerle ve partiküllerle birleşerek, deniz tabanına yerleşir. Denize yerleşen mikroplastikler, kıta şelfinden kıyı sürüklenmesi veya dip akıntılarıyla Xisha Kanyonu’na taşınabilir. Ancak, çoğu büyük plastik madde Xisha Kanyonu’nda sıkışıp kalırken, mikroplastikler deniz tabanı boyunca taşınmaya devam edebilir ve Xisha Çukuru’nun üst kısımlarına ulaşabilir, burada son on yılda yeni bir depolama merkezi oluşur. Bu sonuçlar, deniz altı vadileri ve çukurlarının, mikroplastiklerin kıta şelfinden derin denize taşınmasında önemli yollar olduğunu göstermektedir. Marjinal deniz, kara kaynaklı ve deniz kaynaklı mikroplastiklerin önemli bir birleşim noktasıdır, bu da onu mikroplastiklerin tarihsel olarak incelenmesi için ideal bir alan yapmaktadır. Sonuçlarımız, marjinal denizin, özellikle kıyı sedimanlarının, mikroplastik kirliliği tarihinin tamamlayıcı bir kaydını koruyabileceğini göstermiştir. Pb izotop kronolojisi, dünya çapında marjinal deniz sedimanlarında mikroplastik kirliliği tarihini yeniden inşa etmek için faydalı bir araç olabilir. Bu çalışmada, mikroplastik bolluklarının mekansal ve zamansal değişimini ilk kez tam olarak gözler önüne serdik ve Kuzey Güney Çin Denizi’ndeki mikroplastik kirliliğinin durumuna dikkat çektik. Güney Çin Denizi sedimanlarındaki mikroplastik bolluğu, 2018’de en yüksek seviyeye ulaşmış ve eğer önleyici tedbirler alınmazsa önümüzdeki on yıllarda dramatik
bir şekilde artmaya devam edecektir. Plastiklerin kullanımını ve üretimini düzenleyen daha katı yasa ve yönetmeliklerin uygulanması, okyanuslara daha fazla zararlı mikroplastik girmesini önlemek için gereklidir.
Mikroplastiklerin Keşfi için TIKLAYINIZ